روش محاسبه قیمت طلا

عوامل موثر بر قیمت طلا در بازار

ارزش طلا به‌طور مستقیم از عوامل متعددی چون نرخ اونس جهانی، قیمت دلار، وضعیت عرضه و تقاضا، سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی و حتی شرایط سیاسی بین‌المللی تأثیر می‌پذیرد. در ایران نیز وابستگی قیمت طلا به نرخ ارز باعث می‌شود که کوچک‌ترین نوسان در دلار، تغییر محسوسی در بازار داخلی ایجاد کند. اجازه دهید که موارد و ارکان موثر بر روش محاسبه قیمت طلا را کامل و دقیق وارسی کنیم.

نرخ اونس جهانی طلا

پایه‌ اصلی تعیین قیمت طلا در سراسر جهان، نرخ اونس جهانی است که روزانه در بازارهای بین‌المللی بر اساس عرضه و تقاضا، سیاست‌های اقتصادی کلان، تورم جهانی، نرخ بهره و حتی بحران‌های ژئوپلیتیکی تغییر می‌کند.

هر اونس (ounce) طلا که با سرواژه یا مخفف Oz در بازارهای مالی خوانده می‌شود، معادل حدود 31.1 گرم طلاست و افزایش یا کاهش چند دلاری در آن می‌تواند به‌طور مستقیم قیمت طلا در بازار داخلی را دگرگون کند.

در شرایطی که تنش‌های اقتصادی یا سیاسی در جهان بالا می‌گیرد، معمولاً سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به خرید طلا روی می‌آورند و همین امر باعث افزایش قیمت جهانی می‌شود. بنابراین نخستین و مهم‌ترین شاخص در محاسبه قیمت طلا، نرخ لحظه‌ای اونس در بازارهای جهانی است که پایه محاسبات داخلی را تشکیل می‌دهد.

نرخ ارز و تأثیر مستقیم آن بر بازار داخلی

در ایران، قیمت نهایی طلا به‌شدت با نرخ ارز (به‌ویژه دلار) در ارتباط است، زیرا ارزش اونس جهانی که به دلار اعلام می‌شود باید به ریال تبدیل گردد تا پایه محاسبه داخلی مشخص شود.

هر نوسان کوچک در نرخ دلار می‌تواند تأثیری چشمگیر بر قیمت هر گرم طلا بگذارد. هنگامی که دلار رشد می‌کند، حتی اگر قیمت جهانی طلا ثابت بماند، ارزش ریالی آن افزایش می‌یابد. برعکس، در صورت کاهش نرخ ارز، قیمت طلا در داخل کشور افت می‌کند. ازاین‌رو فعالان بازار همواره هم‌زمان با پیگیری نوسانات بازار جهانی، تحولات ارزی کشور را نیز با دقت رصد می‌کنند.

عیار و خلوص طلا

یکی از پارامترهای فنی در تعیین قیمت طلا، میزان خلوص یا همان عیار آن است. طلا در حالت خالص بسیار نرم است و برای استفاده در زیورآلات، با فلزات دیگری مانند نقره و مس ترکیب می‌شود تا استحکام بیشتری پیدا کند. هرچه درصد خلوص طلا بالاتر باشد، ارزش آن نیز افزایش می‌یابد.

در ایران معمولاً طلا با عیار ۱۸ (معادل ۷۵ درصد خلوص) رایج‌تر است، در حالی که عیار ۲۴ به‌عنوان طلای خالص در معاملات جهانی مبنا قرار می‌گیرد. بنابراین هنگام محاسبه قیمت، ابتدا باید قیمت هر گرم طلای ۲۴ عیار تعیین و سپس متناسب با عیار مورد نظر (مثلاً ۱۸ عیار) تعدیل شود.

اجرت ساخت مصنوعات طلا

در طلاهای زینتی، بخش مهمی از قیمت نهایی به اجرت ساخت یا هزینه طراحی و تولید اختصاص دارد. این هزینه بسته به ظرافت کار، برند سازنده، تکنیک ساخت (دستی یا ماشینی) و کشور تولیدکننده متغیر است. طلاهایی با طراحی پیچیده یا الهام‌گرفته از برندهای لوکس جهانی معمولاً اجرت ساخت بالاتری دارند. در برخی موارد، اجرت می‌تواند حتی از اختلاف بین قیمت طلای خام و نهایی بیشتر باشد، به همین دلیل خریداران هنگام خرید زیورآلات باید به‌دقت میزان اجرت و تأثیر آن بر قیمت کل را بررسی کنند.

مالیات و سود فروشنده

پس از محاسبه ارزش طلای خام و اجرت ساخت، مالیات بر ارزش افزوده (معمولاً ۹ درصد) به مبلغ اضافه می‌شود. علاوه بر آن، فروشندگان نیز درصدی سود قانونی از کل مبلغ دریافت می‌کنند که مقدار آن توسط اتحادیه طلا و جواهر تعیین می‌شود. مجموع این دو عامل می‌تواند فاصله میان قیمت خام و قیمت نهایی طلا در ویترین مغازه‌ها را مشخص کند.

عرضه و تقاضای داخلی و وضعیت اقتصادی کشور

حتی در صورت ثبات نرخ جهانی و ارز، وضعیت اقتصادی کشور می‌تواند نوساناتی در قیمت طلا ایجاد کند. زمانی که تورم افزایش می‌یابد یا بازارهای موازی مانند مسکن و بورس ناپایدار می‌شوند، تقاضا برای طلا به‌عنوان دارایی امن افزایش پیدا می‌کند. در مقابل، زمانی که شرایط اقتصادی آرام‌تر و نقدینگی در بازار کمتر است، تقاضا کاهش یافته و قیمت‌ها تعدیل می‌شوند. در نتیجه، رفتار روانی خریداران، میزان نقدینگی جامعه و وضعیت بازارهای مالی داخلی همگی از عوامل مهم تعیین‌کننده قیمت طلا در ایران هستند.

سیاست‌های کلان بانکی و مالی جهانی

نرخ بهره بانک‌های مرکزی، سیاست‌های ضدتورمی و تصمیمات اقتصادی در سطح کلان جهانی از دیگر عوامل مؤثر بر قیمت طلا به شمار می‌روند. به‌طور معمول، زمانی که بانک‌های بزرگ جهان نرخ بهره را افزایش می‌دهند، تمایل سرمایه‌گذاران به خرید طلا کاهش می‌یابد و بالعکس، در دوران رکود و سیاست‌های انبساطی پولی، قیمت طلا صعودی می‌شود.